Galwad agored i grefftwyr: Comisiwn Cadair yr Eisteddfod

Y cysyniad

Rydym yn gwahodd pobl i fynegi diddordeb mewn dylunio a chreu Cadair Eisteddfod Genedlaethol Cymru. Caiff ei chyflwyno i enillydd un o ddwy gystadleuaeth farddol fwyaf yr Eisteddfod, a gynhelir yn Llantwd, ger Eglwyswrw yn 2026. Awdurdod Parc Cenedlaethol Arfordir Sir Benfro (APCAP) sydd yn noddi Cadair yr Eisteddfod yn 2026, nhw felly fydd yn cytundebu’r ymgeisydd llwyddiannus maes o law.

Y Gadair yw un o brif anrhydeddau’r Eisteddfod, a dylai’r dyluniad a’r gwneuthuriad fod o’r safon uchaf. Mae’n symbol a ddefnyddir mewn seremoni gyhoeddus a gynhelir ar y llwyfan mawr ger bron miloedd o bobl ar ddydd Gwener yr Eisteddfod, ac felly bydd angen i’r dyluniad terfynol a gyflwynir gael ei gymeradwyo gan Fwrdd yr Orsedd cyn dechrau ar y gwaith.

Meini prawf dylunio

Dathlu tirwedd, diwylliant, hanes yr ardal gan ystyried hefyd yr elfen amgylcheddol wrth greu o’r newydd.   

Mae’r Eisteddfod Genedlaethol yn nodi bod RHAID cynnwys y canlynol yn y dyluniad:

• /|\ Y Nod Cyfrin. Dylid ei osod mewn lle amlwg ac urddasol

• Enw swyddogol yr Eisteddfod sef: 

Eisteddfod Genedlaethol y Garreg Las 2026

Noder: Ni chaniateir unrhyw eiriau eraill ar y Gadair

• Dylai’r Gadair gael ei chwblhau erbyn Ebrill 1 2026

Mae’n ddymuniad gydag Awdurdod y Parc Cenedlaethol bod yr ymgeisydd llwyddiannus yn gweithio gyda disgyblion, sy’n dilyn cwrs TGAU, yn ysgolion yr ardal,  ynghyd â rhanddeiliaid eraill, fel rhan o’r broses o ddylunio a chreu’r Gadair. Gall yr ymgeisydd llwyddiannus drafod a chytuno’r union ymrwymiad gydag Awdurdod y Parc Cenedlaethol.

Lle’n addas y gobaith yw bod y Gadair yn cael ei chreu o bren o’r Parc Cenedlaethol. Gellir trafod hyn gydag Awdurdod y Parc Cenedlaethol.

/|\ Y Nod Cyfrin

Mae’r Nod Cyfrin /|\ neu Nod y Pelydr Golau yn symbol a ddyfeisiwyd gan Iolo Morganwg i gynrychioli Cariad, Cyfiawnder a’r Gwir. Fodd bynnag, ni wnaeth Iolo ei hun fawr ddim defnydd o’r symbol, ac ni ddaeth yn fwyfwy poblogaidd tan ar ôl ei farwolaeth. Fe’i gwelwyd yn gyntaf ar y Sgrôl Gyhoeddi yng Nghaerdydd, 1833: erbyn 1850, gellid ei weld ar faneri’r gorseddau ac o tua 1860 ar dystysgrifau aelodau newydd. Erbyn diwedd y ganrif fe’i hystyrid yn symbol cymeradwy Gorsedd y Beirdd, ac ymddangosodd ar ei rhaglenni, ar y faner newydd ac weithiau hyd yn oed ar Gerrig yr Orsedd. Erbyn y 1950au, penderfynwyd bod yn rhaid cynnwys y symbol ar bob un o Gadeiriau a Choronau’r Eisteddfod. (www.eisteddfod.cymru)

Camau cyllidebol a phrosiect

Y gyllideb ar gyfer dylunio a chreu’r Gadair yw hyd at £3,000 (+ TAW os yw’r dylunydd wedi’i gofrestru ar gyfer TAW), i’w dalu mewn tri rhandaliad o dderbyn anfoneb:

• Cam 1 – Gweledigaeth a chynllun ddrafft a chymeradwyaeth gan yr Awdurdod a Bwrdd yr Orsedd: Taliad 1af o 33%
• Cam 2 – Taliad o 33% ddiwedd Rhagfyr 2025
• Cam 3 - Cwblhau’r Gadair: taliad olaf ar ôl ei chyflwyno’n orffenedig a’i chymeradwyo gan APCAP  a’r Eisteddfod ynghyd â lluniau swyddogol, erbyn 1 Ebrill 2026

Amserlen

• Rhaid cyflwyno’r cais cyn 17:00 ddydd Llun 12 Mai 2025 ;
• Cynhelir cyfweliadau’r ymgeiswyr ar y rhestr fer yn ystod w/c 26 Mai 2025;
• Bydd angen i’r weledigaeth gychwynnol a chynllun ddrafft fod yn barod erbyn y cyfweliad;
• Cysylltir â’r ymgeisydd llwyddiannus yn fuan wedi’r cyfweliad; 
• Fel rhan o’r broses, cyflwynir y cynllun gerbron APCAP a Bwrdd yr Orsedd er mwyn ei gymeradwyo’n swyddogol;
• Bydd angen i’r Gadair gael ei chwblhau’n llawn erbyn 1 Ebrill 2026

Sylwer y bydd gofyn i’r gwneuthurwr gadw cofnod digidol o’r gwaith creu, er mwyn gallu hyrwyddo a chodi ymwybyddiaeth gydol y cyfnod llunio. Yr Eisteddfod yn ganolog, ac nid y gwneuthurwr, fydd yn cysylltu efo’r cyfryngau. 

• Y dyddiad i’w chyflwyno i Bwyllgor Gwaith yr Eisteddfod a’r lansiad i’r wasg yw canol Mehefin 2026 (bydd angen i’r ymgeisydd llwyddiannus fod yn bresennol);
• Dyddiad seremoni y Cadeirio yw dydd Gwener 7 Awst 2026;
• Gofynnir i’r gwneuthurwr ddarparu lluniau amrywiol safonol i’r Eisteddfod, unwaith i’r Gadair gael ei chwblhau ar gyfer y Rhaglen swyddogol a hyrwyddo cyffredinol.

Sut i wneud cais

Anfonwch eich cais at tegrynj@arfordirpenfro.org.ukcyn 17:00 dydd Llun 12 Mai 2025

Dylai gynnwys y canlynol:

1. Enw llawn a manylion cyswllt
2. Bywgraffiad, gan gynnwys enghreifftiau graffigol (e.e. brasluniau, ffotograffau) o waith blaenorol
3. Cynnig gweledigaeth/cysyniad mewn llai na 500 gair, a chynlluniau/dyluniadau drafft. Rhaid cynnwys delweddau yn y rownd gyntaf gan egluro’r cynllun, y defnydd o’r deunyddiau (y feddylfryd amgylcheddol), ysbrydoliaeth ac yn y blaen.
4. Datganiad o lai na 100 gair ar brofiad o weithio gyda disgyblion a rhanddeiliaid eraill.
5. Trosolwg o’r gwariant arfaethedig ar ffurf cyllideb ddrafft (£3k).
6. Manylion cyswllt dau gleient blaenorol a allai ddarparu geirda.

Caiff ymgeiswyr sy’n cyrraedd y rhestr fer eu gwahodd i wneud cyflwyniad hyd at 30 munud ar Zoom a chymryd rhan mewn trafodaeth fer gyda phanel fydd yn cynnwys panel o’r noddwr, rhanddeiliaid lleol ynghyd â Chyfarwyddwr Artistig a/neu Reolwr Cystadlaethau yr Eisteddfod Genedlaethol  yn ystod w/c 26 Mai 2025 (yr union ddyddiad ac amser i’w gytuno gyda’r ymgeisydd ar ôl y dyddiad cau).

Cysylltwch â Tegryn Jones, Prif Weithredwr APCAP tegrynj@arfordirpenfro.org.uk gydag unrhyw ymholiadau pellach.