Person in a white lab coat holding a prescription pad titled 'Syrjeri Doctor Cymraeg',and a building with glass windows in the background
5 Awst 2025

Mae bron mor anodd trefnu ymgynghoriad gyda 'doctor' ieithyddol ag un meddygol

Mae pobl yn ciwio i weld y Doctor Cymraeg ar faes yr Eisteddfod Genedlaethol am "bresgripsiynau" ar sut i ddelio ag unrhyw anawsterau y gallent fod wedi’u profi wrth ddysgu Cymraeg.

Doctor Cymraeg, sef Stephen Rule o Leeswood ger Yr Wyddgrug, sydd yn angerddol am helpu pobl ar bob lefel i golli eu cywilydd am siarad Cymraeg.

"Maen nhw’n gofyn os ydw i wedi dweud rhywbeth yn gywir, yn y dull iawn, neu a ddylwn i ddim hyd yn oed trio?" meddai. "Ac rwy’n ceisio helpu a’u hannog nhw."

Mae Stephen yn cynnig amrywiaeth o adnoddau i ddysgwyr Cymraeg. Ar wefannau cyfryngau cymdeithasol fel Doctor Cymraeg, mae ganddo bron i 75,000 o ddilynwyr o bob cwr o’r byd, gyda mwy yn darganfod ei arddull ddifyr bob dydd.

Mae ei fideos TikTok ac Instagram yn cynnig cipolwg hwyliog, bachog ar y Gymraeg a’i defnydd. Maen nhw’n trafod rhai o agweddau mwyaf diddorol y Gymraeg ac yn cynnig awgrymiadau defnyddiol o ddydd i ddydd.

Mae ei fewnwelediad i’r anawsterau wrth ddysgu Cymraeg yn deillio o’i brofiadau ei hun, gan nad oedd Stephen wedi tyfu i fyny mewn cartref Cymraeg.

Meddai, "Yr unig Gymraeg y clywais y tu allan i’r ysgol oedd gan fy nhaid, a fyddai’n dweud ambell frawddeg. Ar ôl iddo farw, mi wnes i ymchwilio i goeden fy nheulu, ac ar y cyfrifiad roedd e wedi’i nodi fel siaradwr Cymraeg pan yn blentyn. Doeddwn i erioed wedi cael cyfle i fynegi hynny, ac fe syrthiais mewn cariad â’r Gymraeg ar ôl ei cholli."

"Rwy’n meddwl amdano’n aml – sut y byddai pethau pe bai e’n dal gyda ni. Mor wych y byddai hynny i ddod â’r Gymraeg yn ôl i fy nheulu."

Dechreuodd Stephen ddysgu Cymraeg yn yr ysgol ac fe’i dysgodd i safon uchel.

"Roedd yn daith hir, yn anodd – rhai rhannau embaras, rhai rhwystredig, rhai pryderus – ond rwy’n mor, mor falch i mi wneud hynny. Rwy’n falch iawn ohono ac rwy’n eisiau ei rannu. Rwyf wedi tiwtora oedolion, ysgrifennu llyfrau ac yn siarad Cymraeg gartref – felly pam na allaf i fod y person sy’n ateb rhai o’r cwestiynau?" meddai.

A’r teitl Doctor Cymraeg? Roedd Stephen yn gyflym i nodi nad oes ganddo gymwysterau meddygol – mae’n gefnogwr brwd o 'Doctor Who'.
"Mae gen i got wen a stethosgop oherwydd nad oes gen i Tardis na sgriwdreifer sonig," meddai.

Mae Stephen wrth ei fodd bod proffil Cymru a’r Gymraeg yn dod fwyfwy i’r amlwg yn rhyngwladol – ac yn nes adref – drwy ddau actor Hollywood enwog a brynodd Glwb Pêl-droed Wrecsam.

Mae Ryan Reynolds a Rob McElhenney wedi cofleidio Cymru, gan gynnwys yr iaith, hyd yn oed yn mentro i’w defnyddio yn eu cyfres ddogfen Welcome to Wrexham.

Yn gefnogwr brwd o’r Reds ei hun, meddai Stephen, "I’w gweld nhw’n gwneud hynny, i’w gweld nhw’n mynd â hi gyda nhw, i ddod â hi ar y daith a’i gwneud yn rhywbeth amlwg – maen nhw wedi gwneud rhywbeth rhyfeddol."